Zeytinyağı Nasıl Saklanmalı? Sık Yapılan Hatalar

Büyük bir hevesle en kaliteli, erken hasat, soğuk sıkım zeytinyağını aldınız. O harika meyvemsi kokusu, genzinizi yakan o lezzeti ve sağlık dolu içeriğiyle mutfağınızın baş köşesine koydunuz. Peki, o ilk günkü tazeliği ve faydaları son damlasına kadar koruyabildiğinizden emin misiniz?

Unutmayın, zeytinyağı yaşayan, nefes alan ve hassas bir üründür. Rafta aylarca bozulmadan duracak bir sirke veya soya sosu gibi değildir; daha çok taze sıkılmış bir meyve suyuna benzer. Eğer doğru koşullarda saklanmazsa, en kaliteli zeytinyağı bile haftalar içinde tüm o harika özelliklerini ve aromasını yitirebilir.

Peki, bu değerli besini evimizde nasıl korumalıyız? Gelin, zeytinyağının dört büyük düşmanını ve onlarla başa çıkmanın en etkili yollarını birlikte inceleyelim.

Zeytinyağının Dört Amansız Düşmanı

Zeytinyağınızın kalitesini korumak için onu sadece dört şeyden uzak tutmanız yeterlidir:

1. Oksijen (Hava)

2. Işık

3. Sıcaklık

4. Zaman

Bu dört faktörü kontrol altında tuttuğunuzda, zeytinyağınız size cömertliğini sonuna kadar sunacaktır.

1. Düşman: Oksijen - Kapağını Neden Sıkıca Kapatmalısınız?

Oksijen, zeytinyağının tazeliğini çalan en büyük düşmanıdır. Oksijen, zeytinyağının tazeliğinin en büyük düşmanıdır. Hava ile temas eden zeytinyağı, "oksidasyon" adı verilen kimyasal bir reaksiyona girer. Bu, halk arasında "acımak" olarak bilinen durumdur. Oksidasyon, zeytinyağının hem lezzetini hem de sağlığa faydalı polifenollerini yok eder. Zeytinyağı havayla buluştuğunda görünmez bir değişim başlar: oksidasyon. Halk arasında ‘acımak’ diye bilinen bu süreç, aslında yağın nefes alırken yavaş yavaş özünü kaybetmesidir. Lezzetini soldurur, sağlığa faydalı polifenollerini yok eder. 

Oksijenden Korunmak İçin Ne Yapmalıyız?

• Her Kullanımdan Sonra Kapağı Sıkıca Kapatın: Bu, yapabileceğiniz en basit ama en etkili koruma yöntemidir.

• Büyük Tenekeden Küçüğe Aktarım Yapın: Eğer 5 litrelik gibi büyük bir teneke zeytinyağı alıyorsanız, tamamını kullanana kadar kapağını sürekli açıp kapatmayın. Bunun yerine, haftalık kullanacağınız kadarını daha küçük (örneğin 500 ml) koyu renkli bir cam şişeye aktarın. Böylece büyük tenekenin içindeki yağın hava ile temasını minimuma indirmiş olursunuz. Eğer 5 litrelik büyük bir teneke zeytinyağı aldıysanız, kapağını sık sık açıp kapatmamaya özen gösterin. Bunun yerine, haftalık ihtiyacınız kadarını koyu renkli küçük bir cam şişeye (örneğin 500 ml) aktarın. Böylece büyük tenekedeki yağın hava ile temasını en aza indirmiş olursunuz.

• Özel Günler İçin Saklamayın, Taze Tüketin: En iyi zeytinyağı, en taze zeytinyağıdır. O harika yağı özel günler için saklamak yerine, her gün keyfini çıkararak en taze haliyle tüketin.

2. Düşman: Işık - Şeffaf Şişeler Neden Tehlikeli?

Işık, özellikle de güneşin UV ışınları, oksidasyon sürecini inanılmaz derecede hızlandıran bir katalizördür. Sürekli ışığa maruz kalan bir zeytinyağı, hem tadını ve aromasını kaybeder hem de içindeki klorofil parçalandığı için rengi solar. Uzun süre ışığa maruz kalan zeytinyağı sadece tadını ve aromasını kaybetmez; aynı zamanda içindeki klorofil parçalandığı için rengi de solar.

Işıktan Korunmak İçin Ne Yapmalıyız?

• Koyu Renkli Cam Şişeleri Tercih Edin: Zeytinyağı satın alırken her zaman koyu yeşil veya amber (kehribar) rengi cam şişeleri seçin. Bu şişeler, UV ışınlarına karşı doğal bir filtre görevi görür.

• Teneke Ambalaj En İyi Koruyucudur: Işığı %100 engellediği için teneke ambalajlar, zeytinyağını saklamak için en ideal seçeneklerden biridir.

• Tezgah Üstünde Bırakmayın, Dolaba Kaldırın: Zeytinyağı şişenizi, özellikle pencere kenarında veya direkt ışık alan bir yerde asla bırakmayın. En güvenli yer, kapalı bir mutfak dolabının içidir. Zeytinyağı şişenizi asla pencere kenarında ya da doğrudan ışık alan bir yerde bırakmayın. Onu korumanın en güvenli yolu, kapalı bir mutfak dolabında saklamaktır.

3. Düşman: Sıcaklık - Zeytinyağı Neden Ocağın Yanında Durmamalı?

Bu, belki de en sık yapılan hatadır. Yemek yaparken elimin altında olsun diye ocağın hemen yanına konulan zeytinyağı şişesi, sürekli ısıya maruz kalarak kalitesini hızla kaybeder. Isı, tıpkı ışık gibi oksidasyon sürecini hızlandırır ve yağın bozulmasına neden olur. Bu, belki de çoğumuzun mutfakta yaptığı bir şeydir: zeytinyağı şişesini kolay olsun diye ocağın hemen yanına koymak. Oysa bu alışkanlık, yağı sürekli ısıya maruz bırakır ve kalitesini hızla düşürür. Isı, tıpkı ışık gibi oksidasyon sürecini hızlandırır; bu da zeytinyağının tadını, aromasını ve faydalı bileşenlerini kaybetmesine neden olur.

İdeal Saklama Sıcaklığı Nedir?

• İdeal saklama ortamı, kiler gibi 14°C ile 18°C arası serin bir yerdir.

• Eğer kileriniz yoksa, evin doğrudan güneş almayan, en serin odasındaki bir dolap içi de uygun olacaktır.  (serin bir odasındaki dolap içi de uygun olacaktır.)

• Ocak, fırın, bulaşık makinesi gibi ısı yayan aletlerin yanındaki dolaplardan kesinlikle kaçının.

Zeytinyağı Saklama Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Zeytinyağını buzdolabında saklamak iyi bir fikir mi?

Hayır, bu genellikle tavsiye edilmez. Buzdolabındaki düşük sıcaklık zeytinyağının donmasına, katılaşmasına ve bulanıklaşmasına neden olur. Bu durum yağın yapısını kalıcı olarak bozmasa da, her kullanım öncesi çözülmesini beklemek ve bu sürekli sıcaklık değişimi ideal değildir. En iyisi serin bir mutfak dolabıdır. Hayır, bu genellikle önerilmez. Buzdolabındaki düşük sıcaklık zeytinyağını dondurur, katılaştırır ve bulanıklaştırır. Bu durum yağa kalıcı bir zarar vermez ama her kullanımda çözülmesini beklemek ve sürekli sıcaklık değişimine maruz bırakmak doğru değildir. Zeytinyağını saklamanın en iyi yolu, serin ve karanlık bir mutfak dolabıdır.

Zeytinyağının donması veya içinde tortu oluşması bozulduğu anlamına mı gelir?

Hayır. Bu, zeytinyağının soğuğa maruz kaldığında gösterdiği doğal bir tepkidir. Oda sıcaklığına geldiğinde eski berrak ve akışkan haline geri dönecektir. Bu durum kalitesinin bozulduğu anlamına gelmez.

Zeytinyağının bozulduğunu (acımış olduğunu) nasıl anlarım?

Bozulmuş, yani okside olmuş zeytinyağının kokusu ve tadı değişir. Taze, meyvemsi kokusu yerine, bayat ceviz, pastel boya veya macun gibi ağır bir koku gelir. Tadındaki o ferahlık ve genzi yakan his kaybolur, yerine ağızda sadece yağlı ve tatsız bir his bırakır.

Plastik şişede zeytinyağı saklamak uygun mu?

Kesinlikle uygun değildir. Plastik ambalajlar, cam veya teneke gibi oksijene karşı koruyucu değildir. Ayrıca zamanla plastikten yağa istenmeyen kimyasalların sızma riski bulunur. Her zaman koyu renkli cam veya teneke ambalajları tercih edin.